BUBUKA
Puji ka Alloh anu parantos nyare’atkeun
Ngabagi harta mayit pikeun nu dikantunkeun
Shalat salam ka thoha nabi nu ngadugikeun
Ka ahli sobat tabi’in nu sami nyebarkeun
Dina elmu waris aya sabab sinareng nu nampi
Dulur meles dzawul arham bagiana pasti
Aya nu ashobah kahijab sinareng musytarikah
Masalah sejena sakantenan bari ngambah
Akdariyah munasakhoh khunsa musykil katut ghorqo
Masalah jad-ikhwah ngitung hisab heug meneko
ASBAB JEUNG MAWANI’
Sabab nampi waris tilu, nikah anu kahijina
Ashobah wala’ kadua nasab katiluna
Kacegah tina nampi waris ku jadi abid amat
Ku mateni kafir teu yakin Alloh hiji dzat
AHLI WARIS LALAKI
Ahli waris ti pameget sapuluh ti istri tujuh
Urang sebat tong galideur sangkan hasil puguh
Budak lalaki incu lalaki ti budak lalaki
Kaluhurna bapa terus aki, aki aki
Dulur lalaki jeung budakna anu lalaki
Sakandung sabapa mun saindung budak sepi
AHLI WARIS AWEWE
Ti awewe, budak jeung incuna ti budak lalaki
Indung katut pamajikan kade taki-taki
Nini reujeung nyonya anu tina kaabidan nulung
Dulur awewe sakandung sabapa saindung
Ieu ahli waris, boga bagian nu pasti
Gede leutik meunang henteu tinggali posisi
BAGIAN PASTI AHLI WARIS
Bagian pasti ahli waris di luhur genep
Satengah saparapat saperdalapan mantep
Dua pertilu sapertilu jeung sapergenep
Kitu bagiana peleng pikir masing nyeureup
NU MENANG 1/2
Bagian satengah (1/2) lima jalma kahiji salaki
Budak awewe incu awewe ti lalaki
Incu turunan kadua menang warisna teh lamun
Budak turunan kahiji suwung tong ngalamun
Dulur awewena boh lanceukna boh adina mayit
Dulur awewe sabapa muashibna leungit
NU MENANG 1/4
Saparapat (1/4) ka duaan salaki jeung pamajikan
Salaki jeung budak, pamajikan mah nyorangan
Bagian saparapat pamajikan najan lobaan
Dua tilu opat sabab rido dicandungan
NU MENANG 1/8
Saperdalapan (1/8) bagian pikeun pamajikan
Nyorangan lobaan sabab aya hijab nuqson
Ku turunan salaki, boh istri boh pameget
Atawana incu wadon lanang ti pameget
NU MENANG 2/3
Dua pertilu (2/3) eta bagian opat jalmi
Murangkalih istri putu istri nu langkung ti hiji
Sareng saderek nu istri saibu sarama seueur
Saderek nu istri sarama wungkul tong lieur
NU MENANG 1/3
Sapertilu (1/3) bagian duaan hiji indung mayit
Ulah aya budak, incu ti dulur lalaki mayit
Ulah aya dulur mayit boh lalaki boh awewe
Nu seueur langkung ti hiji fahamna pigawe
Kaduana sapetilu (1/3) bagian dulur si mayit
Nu saindung langkung ti hiji kade pabeulit
Boh lalaki boh awewe bagianna rata
Sapertilu (1/3) ku seueuran teu dipanta-panta
NU MENANG 1/6
Aya tujuhan ahli sapergenep (1/6) nu nampi
Bapa aki indung nini mungkas putu istri
Dulur anu istri sarama nu kagenepna
Katujuh budak indung sadulur sabelahna
Bapa jeung indung nalika aya budak incu mayit
Indung ditambah ku ayana dulur si mayit
Aki sakuhum jeung bapa, mangsa bapa geus teu aya
Ngan aki babareungan jeung dulur nampa beda
Dulur bareng jeung bapa kahijab teu narima waris
Dulur jeung aki mah pada-pada nampa waris
Putu istri nampi sapergenep (1/6) nu dua pertilu
Benten darajatna nyarengan dua pertilu
Nini nampa waris boh nyalira boh seueuran
Boh ti jihat bapa ti jihat indung nyamian
Ka luhurna indung nini indung aki aya beda
Urang hanca dina mangsa jeung pasal nu beda (insya Alloh)
Dulur mayit saindung nampa sapergenep teh lamun
Nyorangan heunte duaan diluhur tong bingung
ASHOBAH
Ashobah teh jalma nu ngaraih sakabeh tirkahna
Mangsa nyoranganna ngahijab kanu sejenna
Ngahijab hirman ngahalang nu sejen teu nampi pisan
Ngahijab nuqson nu sejen tampian ngirangan
Ashobah babarengan jeung ahli waris nu sejenna
Harta sesa diraih ku deukeut ka mayitna
Anu tebih anu caket kaluhur kahandap
Ti golongan pameget ashobah tahap-tahap
Ashobah binnafsi bapa aki, aki aki
Kahandapna budak, incu uyut nu lalaki
Ieu caket nu tebihna dulur pameget sakandung
Dulur nu sabapa turunan nana ge nyambung
Dulur bapa emang ua boh sakandung boh sarama
Pala putrana ge sami gentos janten rama
Ti jihat kulawarga nu tebih nu caket teu aya
Ashobahna luncat kanu ngamerdekakeun sahaya
Tuan nyonya anu ngamerdekakeun tos wafat
Hukum ngantet paret sakumaha tos disebat
Putrana ku anjeun mamang sareng turunan pameget
Anapon dulurna tuan wayahna teu lebet
Ashobah nu tebih kahijab hirman kunu caketna
Ashobah sarama kahijab ku sakandungna
Ashobah pameget ngaashobahkeun pantarna
Ti golongan istri anu janten saderekna
Murangkalih pameget ngaashobahkeun anu istri
Incu pameget ka incu istri emut patri
Ashobah bil-ghoer kitu nampi istilahna
Ma’al ghoer yu urang wincik sakawasana
Dulur mayit anu istri nyalira seueurna
Pituin sakandung atanapi saramana
Nyarengan turunan mayit istri boh putrina boh putuna
Nyalira seueurna tampi waris sa-1/2-na
Dua pertilu (2/3) kedahna ngantun sapergenep (1/6)
Katampi ku dulur istri ashobahna tegep
Cindekna putri mayit nyandak asobah ka bibina
Putu mayit anu istri ka nini gedengna
MUSYTARIKAH
Rengse ashobahna tandang kana Musytarikah yu prung
Dulur saindung sabapa dianggap saindung
Mayit ninggalkeun salaki, indung katut dulur
Saindung sabapa, saindung wungkul ge dulur
Salaki satengah, indung sapergenep nampi
Saindung wungkulna sapertilu asal nampi
Saindung sabapa ashobahna tapi da seepeun
Anggap saindung wungkul sapertilu bagikeun
AKDARIYAH
Rengse Musytarikah tandang kana akdariyah
Dulur awewe mayit nampa waris satengah (1/2)
Dulur awewe satengah tapi kaseepkeun waris
Jeung akina muqosamah tapi henteu lantis
Babarengan jeung salaki indung katut aki
Asal masalahna 6 seep teu kabagi
Salaki sateungah menang 3 nyesa 3
Indung menang 2 da bagian sapertilu
Aki sapergenep menang hiji warisanna seep
Dulur awewe satengah tapi harta seep
Dina akdariyah dulur awewena ngilu
Ngahiji jeung aki muqosamah bagi tilu
Lalaki pinujul aki dua bagianeun
Dulur awewe sabagian henteu beakeun
Salaki menang salapan (9) indung menang genep (6)
Aki dalapan (8) dulur awewe opat (4) jangkep
MUNASAKHOH
Munasakhoh mindahkeun harta warisan jalma
Nu mangrupa harta anu tacan katarima
Samemehna aya harta tirkah bagikeuneun
Memeh katarima hos maot mangka wariskeun
Munasakhoh kabagi kana tilu bagian
Kahiji bagian nu maot gembleng warisan
Kaya ahli waris nu maot salaki indung rejeung
Mamang ti bapa Salaki satengahna tilu bikeun
Indung sapertilu menang dua ashobah keur mamang
Salaki hos maot warisan jang budakna duaan
Hiji lalaki jeung hiji awewe. Lalaki unggul
Dua bagian tinimbang awewe hijina cukul
Fatimah maot
6
salaki
3 = 6 x 1/2
indung
2 = 6 x 1/3
mamang
1 = ashobah
Warna kadua ahli waris ti duaan nu maot
Eta-eta keneh pedah nasab jauh deukeut
Salaki boga dua pamajikan boga turunan
Hiji lalaki nu sejen awewe tiluan
Memeh nampa waris maot saurang budak awewe
Ahli waris budak hiji lalaki dua awewe
Nu lalaki disebut ahli waris dulur ti bapa
Dua awewe kitu ayeuna saindung sabapa
Warna nu katilu urang hanca lain mangsa
Pasaranna rengse mugi widi nu kawasa.
BERSAMBUNG….. INSYA ALLOH
