ILMU WARIS - NADLOM SUNDA

BUBUKA

Puji ka Alloh anu parantos nyare’atkeun

Ngabagi harta mayit pikeun nu dikantunkeun

Shalat salam ka thoha nabi nu ngadugikeun

Ka ahli sobat tabi’in nu sami nyebarkeun

Dina elmu waris aya sabab sinareng nu nampi

Dulur meles dzawul arham bagiana pasti

Aya nu ashobah kahijab sinareng musytarikah

Masalah sejena sakantenan bari ngambah

Akdariyah munasakhoh khunsa musykil katut ghorqo

Masalah jad-ikhwah ngitung hisab heug meneko

ASBAB JEUNG MAWANI’

Sabab nampi waris tilu, nikah anu kahijina

Ashobah wala’ kadua nasab katiluna

Kacegah tina nampi waris ku jadi abid amat

Ku mateni kafir teu yakin Alloh hiji dzat

AHLI WARIS LALAKI

Ahli waris ti pameget sapuluh ti istri tujuh

Urang sebat tong galideur sangkan hasil puguh

Budak lalaki incu lalaki ti budak lalaki

Kaluhurna bapa terus aki, aki aki

Dulur lalaki jeung budakna anu lalaki

Sakandung sabapa mun saindung budak sepi

AHLI WARIS AWEWE

Ti awewe, budak jeung incuna ti budak lalaki

Indung katut pamajikan kade taki-taki

Nini reujeung nyonya anu tina kaabidan nulung

Dulur awewe sakandung sabapa saindung

Ieu ahli waris, boga bagian nu pasti

Gede leutik meunang henteu tinggali posisi

BAGIAN PASTI AHLI WARIS

Bagian pasti ahli waris di luhur genep

Satengah saparapat saperdalapan mantep

Dua pertilu sapertilu jeung sapergenep

Kitu bagiana peleng pikir masing nyeureup

NU MENANG 1/2

Bagian satengah (1/2) lima jalma kahiji salaki

Budak awewe incu awewe ti lalaki

Incu turunan kadua menang warisna teh lamun

Budak turunan kahiji suwung tong ngalamun

Dulur awewena boh lanceukna boh adina mayit

Dulur awewe sabapa muashibna leungit



NU MENANG 1/4

Saparapat (1/4) ka duaan salaki jeung pamajikan

Salaki jeung budak, pamajikan mah nyorangan

Bagian saparapat pamajikan najan lobaan

Dua tilu opat sabab rido dicandungan

NU MENANG 1/8

Saperdalapan (1/8) bagian pikeun pamajikan

Nyorangan lobaan sabab aya hijab nuqson

Ku turunan salaki, boh istri boh pameget

Atawana incu wadon lanang ti pameget

NU MENANG 2/3

Dua pertilu (2/3) eta bagian opat jalmi

Murangkalih istri putu istri nu langkung ti hiji

Sareng saderek nu istri saibu sarama seueur

Saderek nu istri sarama wungkul tong lieur

NU MENANG 1/3

Sapertilu (1/3) bagian duaan hiji indung mayit

Ulah aya budak, incu ti dulur lalaki mayit

Ulah aya dulur mayit boh lalaki boh awewe

Nu seueur langkung ti hiji fahamna pigawe

Kaduana sapetilu (1/3) bagian dulur si mayit

Nu saindung langkung ti hiji kade pabeulit

Boh lalaki boh awewe bagianna rata

Sapertilu (1/3) ku seueuran teu dipanta-panta

NU MENANG 1/6

Aya tujuhan ahli sapergenep (1/6) nu nampi  

Bapa aki indung nini mungkas putu istri

Dulur anu istri sarama nu kagenepna

Katujuh budak indung sadulur sabelahna

Bapa jeung indung nalika aya budak incu mayit

Indung ditambah ku ayana dulur si mayit

Aki sakuhum jeung bapa, mangsa bapa geus teu aya

Ngan aki babareungan jeung dulur nampa beda

Dulur bareng jeung bapa kahijab teu narima waris

Dulur jeung aki mah pada-pada nampa waris

Putu istri nampi sapergenep (1/6) nu dua pertilu

Benten darajatna nyarengan dua pertilu

Nini nampa waris boh nyalira boh seueuran

Boh ti jihat bapa ti jihat indung nyamian

Ka luhurna indung nini indung aki aya beda

Urang hanca dina mangsa jeung pasal nu beda (insya Alloh)

Dulur mayit saindung nampa sapergenep teh lamun

Nyorangan heunte duaan diluhur tong bingung



ASHOBAH

Ashobah teh jalma nu ngaraih sakabeh tirkahna

Mangsa nyoranganna ngahijab kanu sejenna

Ngahijab hirman ngahalang nu sejen teu nampi pisan

Ngahijab nuqson nu sejen tampian ngirangan

Ashobah babarengan jeung ahli waris nu sejenna

Harta sesa diraih ku deukeut ka mayitna

Anu tebih anu caket kaluhur kahandap

Ti golongan pameget ashobah tahap-tahap

Ashobah binnafsi bapa aki, aki aki

Kahandapna budak, incu uyut nu lalaki

Ieu caket nu tebihna dulur pameget sakandung

Dulur nu sabapa turunan nana ge nyambung

Dulur bapa emang ua boh sakandung boh sarama

Pala putrana ge sami gentos janten rama

Ti jihat kulawarga nu tebih nu caket teu aya

Ashobahna luncat kanu ngamerdekakeun sahaya

Tuan nyonya anu ngamerdekakeun tos wafat

Hukum ngantet paret sakumaha tos disebat

Putrana ku anjeun mamang sareng turunan pameget

Anapon dulurna tuan wayahna teu lebet

Ashobah nu tebih kahijab hirman kunu caketna

Ashobah sarama kahijab ku sakandungna

Ashobah pameget ngaashobahkeun pantarna

Ti golongan istri anu janten saderekna

Murangkalih pameget ngaashobahkeun anu istri

Incu pameget ka incu istri emut patri

Ashobah bil-ghoer kitu nampi istilahna

Ma’al ghoer yu urang wincik sakawasana

Dulur mayit anu istri nyalira seueurna

Pituin sakandung atanapi saramana

Nyarengan turunan mayit istri boh putrina boh putuna

Nyalira seueurna tampi waris sa-1/2-na

Dua pertilu (2/3) kedahna ngantun sapergenep (1/6)

Katampi ku dulur istri ashobahna tegep 

Cindekna putri mayit nyandak asobah ka bibina

Putu mayit anu istri ka nini gedengna



MUSYTARIKAH

Rengse ashobahna tandang kana Musytarikah yu prung

Dulur saindung sabapa dianggap saindung 

Mayit ninggalkeun salaki, indung katut dulur

Saindung sabapa, saindung wungkul ge dulur

Salaki satengah, indung sapergenep nampi

Saindung wungkulna sapertilu asal nampi

Saindung sabapa ashobahna tapi da seepeun

Anggap saindung wungkul sapertilu bagikeun

AKDARIYAH

Rengse Musytarikah tandang kana akdariyah

Dulur awewe mayit nampa waris satengah (1/2)

Dulur awewe satengah tapi kaseepkeun waris

Jeung akina muqosamah tapi henteu lantis

Babarengan jeung salaki indung katut aki

Asal masalahna 6 seep teu kabagi

Salaki sateungah menang 3 nyesa 3

Indung menang 2 da bagian sapertilu

Aki sapergenep menang hiji warisanna seep

Dulur awewe satengah tapi harta seep

Dina akdariyah dulur awewena ngilu

Ngahiji jeung aki muqosamah bagi tilu

Lalaki pinujul aki dua bagianeun

Dulur awewe sabagian henteu beakeun

Salaki menang salapan (9) indung menang genep (6)

Aki dalapan (8) dulur awewe opat (4) jangkep

MUNASAKHOH

Munasakhoh mindahkeun harta warisan jalma

Nu mangrupa harta anu tacan katarima

Samemehna aya harta tirkah bagikeuneun

Memeh katarima hos maot mangka wariskeun

Munasakhoh kabagi kana tilu bagian

Kahiji bagian nu maot gembleng warisan

Kaya ahli waris nu maot salaki indung rejeung

Mamang ti bapa Salaki satengahna tilu bikeun

Indung sapertilu menang dua ashobah keur mamang

Salaki hos maot warisan jang budakna duaan

Hiji lalaki jeung hiji awewe. Lalaki unggul

Dua bagian tinimbang awewe hijina cukul

Fatimah maot

6

salaki

3 = 6 x  1/2

indung

2 = 6 x  1/3

mamang

1 = ashobah

Warna kadua ahli waris ti duaan nu maot

Eta-eta keneh pedah nasab jauh deukeut

Salaki boga dua pamajikan boga turunan

Hiji lalaki nu sejen awewe tiluan

Memeh nampa waris maot saurang budak awewe

Ahli waris budak hiji lalaki dua awewe

Nu lalaki disebut ahli waris dulur ti bapa

Dua awewe kitu ayeuna saindung sabapa

Warna nu katilu urang hanca lain mangsa

Pasaranna rengse mugi widi nu kawasa.

BERSAMBUNG….. INSYA ALLOH